Geuzenpenning wordt 13 maart 2025 uitgereikt in Schiedam
Schiedam viert in 2025 haar 750-jarig bestaan en de Geuzen zijn een belangrijk onderdeel van de stadsgeschiedenis. Daarom is volgend jaar voor Schiedam als stad van de uitreiking gekozen. Deze wordt in de middag in de Grote of Sintjanskerk georganiseerd. In Vlaardingen, waar de uitreiking normaliter plaatsvindt, wordt die dag in de ochtend nog wel de herdenking bij de Geuzengraven op begraafplaats Emaus en bij het Geuzenmonument gehouden.
De penning is een prestigieuze en wereldberoemde onderscheiding die sinds 1987 wordt uitgereikt aan mensen of organisaties die zich op bijzondere wijze hebben ingezet in hun strijd voor democratie en tegen dictatuur, racisme en discriminatie. Eerdere laureaten waren onder meer Amnesty International, de Afghaanse activiste Laila Haidari en International Campaign for Tibet waarvoor Richard Gere de prijs in ontvangst nam. De penning wordt altijd uitgereikt door een bij het onderwerp betrokken persoon. Zo nam vorig jaar prinses Margriet de honneurs waar. Wie in 2025 de penning krijgt toegekend, wordt op een later moment bekend gemaakt.
Lilian Gonçalves-Ho Kang You, voorzitter Stichting Geuzenpenning: “Het is belangrijk om de waarden waar de Geuzenpenning en de bijbehorende Stichting Geuzenpenning voor staan zo breed mogelijk onder de aandacht te brengen. Mensenrechten kunnen niet vaak genoeg benadrukt worden.” Met deze eenmalige ‘verhuizing’ van de uitreiking naar Schiedam en de kerk in het bijzonder vindt de uitreiking wederom op een prachtige en passende locatie plaats. De Geuzenpenning hoort bij Vlaardingen, maar net zo goed bij de omliggende gemeenten die ook een geschiedenis met de Geuzen hebben. Schiedam was daar een belangrijke stad in. Het bestuur van de stichting Geuzenpenning, die verantwoordelijk is voor de uitreiking, wordt al sinds de oprichting onder andere gevormd door burgemeesters en wethouders uit Vlaardingen, Schiedam, Maassluis en Rotterdam, aangevuld met mensen die vanwege hun vakgebied in het bestuur passen.
Burgemeester van Schiedam Harald Bergmann: “We zijn vereerd dat de uitreiking van de Geuzenpenning volgend jaar in Schiedam wordt gehouden. De eerste Geus die zich verzette tegen de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog was de Schiedamse onderwijzer Bernard IJzerdraat. Hij vormde snel daarop samen met anderen uit Schiedam, Vlaardingen, Maassluis en Rotterdam De Geuzen. Het is belangrijk dat wij ook dat onderdeel van onze geschiedenis op deze manier voor een breder voetlicht brengen en daarnaast laten zien dat onze stad óók het belang van mensenrechten en veilig samenleven hoog op de agenda heeft staan.”
Over de Geuzen
De Geuzenpenning is vernoemd naar de verzetsgroep de Geuzen uit de Tweede Wereldoorlog, op hun beurt weer genoemd naar de historische Geuzen uit de 80-jarige oorlog. De eerste Geus die zich verzette tegen de Duitse bezetting was de Schiedamse onderwijzer Bernard IJzerdraat. Vijf dagen na de capitulatie in mei 1940 schreef hij zijn eerste Geuzenbrief, waarin hij Nederlanders opriep zich niet bij de vreemde heerschappij neer te leggen. Zo maakten hij en zijn groep de geest wakker voor het georganiseerde verzet.
De Groep IJzerdraat, die openlijk voor haar mening uitkwam en kleine sabotagedaden pleegde, werd nog geen jaar na haar ontstaan opgerold door verraad. Op 13 maart 1941 werden vijftien Geuzen en drie leiders van de Amsterdamse Februaristaking door een vuurpeloton op de Waalsdorpervlakte geëxecuteerd. Onder het zingen van Psalm 43 traden zij de dood tegemoet. De dichter Jan Campert schreef naar aanleiding van deze executie zijn gedicht ‘De Achttien Dooden’. Hiermee legde hij de basis voor onze vaderlandse verzetspoëzie. Op 12 januari 1943 vond hij de dood in het concentratiekamp Neuengamme.